تجارت الکترونيکی
تجارت الکترونيکی در ساليان اخير با استقبال گسترده جوامع بشری روبرو شده است . امروزه کمتر شخصی را می توان يافت که واژه فوق برای او بيگانه باشد. نشريات ، راديو و تلويزيون به صورت روزانه موضوعاتی در رابطه با تجارت الکترونيکی را منتشر و افراد و کارشناسان از زوايای متفاوت به بررسی مقوله فوق می پردازند.شرکت ها و موسسات ارائه دهنده کالا و يا خدمات همگام با سير تحولات جهاتی در زمينه تجارت الکترونيکی در تلاش برای تغيير ساختار منطقی و فيزيکی سازمان خود در اين زمينه می باشند.
تجارت
قبل از بررسی " تجارت
الکترونيکی "، لازم است در ابتدا يک تصوير ذهنی مناسب از
تجارت سنتی را ارائه نمائيم . در صورت شناخت " تجارت " ، با "
تجارت الکترونيکی " نيز آشنا خواهيم شد.
برای واژه "تجارت" در اکثر واژه نامه ها تعاريف زير ارائه شده است :
![]() |
مبادلات اجتماعی : تبادل ايده ها ، عقايد و تمايلات ( خواسته ها ) |
![]() |
مبادله يا خريد و فروش کالا در مقياس بالا که به همراه حمل کالا از نقطه ای به نقطه ای ديگر می باشد . |
در ادامه ، تعريف دوم ارائه شده برای "تجارت " را به عنوان محور بحث انتخاب و بر روی آن متمرکز خواهيم شد.
تجارت در ساده ترين نگاه ، مبادله کالا و خدمات به منظور کسب درآمد ( پول ) است . زندگی انسان مملو از فرآيندهای تجاری بوده و تجارت با ميليونها شکل متفاوت در زندگی بشريت نمود پيدا کرده است . زمانيکه کالای مورد نظر خود را از يک فروشگاه تامين و خريداری می نمائيد ، در تجارت شريک و در فرآيندهای آن درگير شده ايد.در صورتيکه در شرکتی مشغول بکار هستيد که کالائی را توليد می نمايد ، درگير يکی ديگر از زنجيره های تجارت شده ايد. تمام جلوه های تجارت با هر رويکرد و سياستی دارای خصايص زير می باشند :
![]() |
خريداران . افراديکه با استفاده از پول خود قصد خريد يک کالا و يا خدمات را دارند. |
![]() |
فروشندگان . افراديکه کالا و خدمات مورد نياز خريداران را ارائه می دهند. فروشندگان به دو گروع عمده تقسيم می گردند : خرده فروشان ، که کالا و يا خدماتی را مستقيما" در اختيار متقاضيان قرار داده و عمده فروشان و عوامل فروش ، که کالا و خدمات خود را در اختيار خرده فروشان و ساير موسسات تجاری می نمايند. |
![]() |
توليدکنندگان . افراديکه کالا و يا خدماتی را ايجاد تا فروشندگان آنها را در اختيار خريداران قرار دهند. يک توليد کننده با توجه به ماهيت کار خود همواره يک فروشنده نيز خواهد بود. توليدکنندگان کالای توليدی خود را به عمده فروشان ، خرده فروشان و يا مستقيما" به مصرف کننده گان می فروشند. |
همانگونه که مشاهده می گردد ، "تجارت " از زاويه فوق دارای مفاهيم ساده ای است . تجارت از خريد يک محصول ساده نظير " بستنی " تا موارد پيچيده ای نظير اجاره ماهواره را شامل می گردد. تمام جلوه های تجارت از ساده ترين سطح تا پيچيده ترين حالت آن ، بر مقولاتی همچون : خريداران ، فروشندگان و توليدکنندگان متمرکز خواهد بود.
عناصر تجارت
زمانيکه قصد معرفی عناصر ذيربط
در تجارت و فعاليت های تجاری وجود داشته باشد ، موضوعات و موارد مورد نظر بدليل درگير شدن با جزئيات پيچيده تر بنظر خواهند آمد.
عناصر ذيل تمام المان های ذيربط در يک فعاليت تجاری معمولی را
تشريح می نمايد. در اين حالت ، فعاليت شامل فروش برخی محصولات توسط يک
خرده فروش به مصرف کننده است :
![]() |
در صورت تمايل فروش محصول و يا محصولاتی به يک مصرف کننده ، مسئله اساسی داشتن کالا و يا خدماتی خاص برای عرضه است . کالا می تواند هر چيزی را شامل گردد. .فروشنده ، ممکن است کالای خود را مستقيما" از توليد کننده و يا از طريق يک عامل فروش تهيه کرده باشد. در برخی حالات ممکن است فروشنده ، خود کالائی را توليد و بقروش می رساند. |
![]() |
فروشنده برای فروش کالا و يا خدمات می بايست " مکانی مناسب " را در اختيار داشته باشد. مکان مورد نظر می تواند در برخی حالات بسيار موقتی باشد. مثلا" يک شماره تلفن خود بمنزله يک مکان است . در چنين مواردی متقاضی کالا و يا خدمات با تماس تلفنی با فروشنده قادر به ثبت سفارش و دريافت کالای مورد نظر خود خواهد بود. برای اکثر کالاهای فيزيکی می بايست مکان ارائه کالا ، يک مغازه و يا فروشگاه باشد. |
![]() |
برای فروش کالا و يا خدمات ، فروشندگان می بايست از راهکارهائی برای جذب افراد به مکان خود استفاده نمايند. فرآيند فوق " مارکتينگ " ناميده می شود.در صورتيکه افراد از محل و مکان ارائه يک کالا و خدمات آگاهی نداشته باشند ، امکان فروش هيچگونه کالائی وجود نخواهد داشت . انتخاب محل ارائه کالا در يک مرکز تجاری شلوغ ، يکی از روش های افزايش تردد به مکان ارائه کالا است. ارسال پستی کاتولوگ ها ی مربوط به محصولات ، يکی ديگر از روش های معرفی مکان ارائه يک کالا و يا خدمات است . استفاده از شيوه های متفاوت تبليغاتی، راهکاری ديگر در معرفی مکان ارائه کالا است . |
![]() |
فروشنده نيازمند روشی برای دريافت سفارشات است . استفاده از تلفن و نامه ، نمونه هائی از روش های دريافت سفارش متقاضيان می باشد. حضور فيزيکی در مکان ارائه يک کالا و يا خدمات از ديگر روش های سنتی برای ثبت سفارش کالا است . پس از ثبت سفارش ، فرآيندهای لازم توسط پرسنل شاغل در شرکت و يا موسسه ارائه دهنده کالا و يا خدمات انجام خواهد گرفت . |
![]() |
فروشنده نيازمند روشی برای دريافت پول است . استفاده از چک ، کارت اعتباری و يا پول نقد روش های موجود در اين زمينه می باشند. در برخی از فعاليت های تجاری از فروشنده تا زمان توزيع کالا پولی دريافت نمی گردد. |
![]() |
فروشنده نيازمند استفاده از روشی برای عرضه و توزيع کالا و يا خدمات می باشد. در برخی از سيستم ها بمحض انتخاب کالا توسط مشتری و پرداخت وجه آن ، عمليات توزيع کالا بصورت اتوماتيک انجام خواهد شد. در سيستم های ثبت سفارش مبتنی بر نامه ، کالای خريداری شده پس از بسته بندی به مقصد مشتری ارسال خواهد شد. در موارديکه حجم کالا زياد نباشد از مبادلات پستی به منظور ارسال کالا استفاده شده و در موارديکه حجم کالا زياد باشد از کاميون ، قطار و يا کشتی برای ارسال و توزيع کالا استفاده می گردد. |
![]() |
در برخی موارد ، خريداران يک کالا تمايل و علاقه ای نسبت به آن چيزی که خريداری نموده اند نداشته و قصد برگشت آن را دارند. فروشندگان کالا و يا خدمات می بايست از روش هائی برای قبول موارد "برگشت از فروش " استفاده نمايند. |
![]() |
در برخی موارد ممکن است کالائی در زمان توزيع آسيب ديده باشد. فروشندگان می بايست از روش های برای تضمين گارانتی استفاده نمايند. |
![]() |
برخی از کالاهای ارائه شده به مشتريان دارای پيچيدگی های خاص خود بوده و نيازمند استفاده از خدمات پس از فروش و يا حمايت فنی می باشند. در چنين مواردی وجود بخش هائی در شرکت و يا موسسه ارائه دهنده کالا و يا خدمات الزامی خواهد بود. کامپيوتر يکی از نمونه کالاهائی است که نيازمند خدمات پس از فروش و حمايت فنی از ديدگاه مشتريان ( خريداران ) خواهد بود. |
تمام عناصر اشاره شده را می توان در يک شرکت تجاری سنتی مشاهده کرد. فعاليت های تجاری شرکت های فوق می تواند شامل مقوله های متفاوتی باشد.
در تجارت الکترونيکی تمام عناصر اشاره شده ، حضوری مشهود با تغييرات خاصی دارند. به منظور مديريت و اجرای تجارت الکترونيکی به عناصر زير نياز خواهد بود :
![]() |
يک محصول |
![]() |
محلی برای فروش کالا. در تجارت الکترونيکی يک وب سايت بمنزله مکان ارائه کالا و يا خدمات خواهد بود. |
![]() |
استفاده از روش و يا روش هائی برای مراجعه به سايت |
![]() |
استفاده از روشی برای ثبت سفارش .( اغلب بصورت فرم ها ئی در نظر گرفته می شود) |
![]() |
استفاده از روشی برای دريافت پول . ( کارت اعتباری از نمونه های متداول است ) |
![]() |
استفاده از روشی برای توزيع کالا |
![]() |
استفاده از روشی برای موارد برگشت داده شده توسط خريداران |
![]() |
استفاده از روشی برای موارد مربوط به گارانتی |
![]() |
استفاده از روشی برای ارائه خدمات پس از فروش ( پست الکترونيکی ، ارائه پايگاه های اطلاع رسانی و...) |
چرا تبليغات زياد ؟
پيرامون تجارت الکترونيکی
تبليغات زياد و گاها" بی رويه ای انجام می گيرد. علت تبليغات زياد در
رابطه با تجارت الکترونيکی را می توان با استناد به برخی از آمارها و
ارقام موجود متوجه شد:
![]() |
تا سال 2001 ميلادی بالغ بر 17 ميليارد دلار در سطح خرده فروشی مبادلات تجاری صورت گرفته است . |
![]() |
تعداد استفاده کنندگان از تجارت الکترونيکی از رقم 1.3 ميليون نفر در سال 1996 به 8 ميليون نفر در سال 2001 رسيده است . |
![]() |
70 درصد کاربران و استفاده کنندگان از کامپيوتر در منزل به اينترنت متصل و اين گروه 60 درصد خريد از طريق اينترنت را انجام داده اند. |
بر اساس آمارهای موجود ، گروه کالاهای زير دارای بيشترين ميزان فروش تجارت الکترونيکی را بخود اختصاص داده اند :
![]() |
محصولات کامپيوتری ( نرم افزار ، سخت افزار ) |
![]() |
کتاب |
![]() |
خدمات مالی |
![]() |
|